88 นาที
ไทย/คำเมือง (บรรยายอังกฤษ)
กรภัทร ภวัครานนท์
ใกล้ตอนเริ่มเรื่อง มีฉากหนึ่งที่เขาบรรยายเองว่า “ละเอียดอ่อน” ซึ่งเป็นการถกเถียงกันในครอบครัวถึงคำแปลภาษาอังกฤษที่เหมาะสมสำหรับ ‘เจ้า’ บรรดาศักดิ์ของนางเอก ด้วยเกรงว่าจะไม่บังควรต่อราชวงศ์สยาม ซึ่งบรรพชนของท่านได้ยึดครองราชอาณาจักรล้านนาทั้งหลายรวมทั้งเชียงใหม่มานานแล้ว (และถ้าไม่ยึดก็คงตกเป็นของฝรั่ง แต่นั่นมันหนังอีกเรื่องหนึ่ง) ‘เดอะล็อสท์พรินเซส’ หรือ เจ้าหญิงผู้สูญหาย จึงไม่ใช่เพียงแต่ชื่อภาษาอังกฤษที่อาจเย้ยฟ้าท้าดิน แต่ค่อนข้างถูกต้องอีกด้วย: ประสบการณ์ใกล้ชิดในวันเวลาสุดท้ายของ เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ วิญญาณที่หลงลืม เจ้าหญิงสูญหายจากราชอาณาจักรที่สูญหาย จากราชวังไม้สักสามชั้นริมแม่น้ำปิง ที่ถูกแทนที่โดยร้านทองมหึมาและตลาดวโรรส หลังจากที่ลูกหลานเจ้าเมืองเชียงใหม่พระองค์สุดท้ายล้มละลาย เรามองทุกอย่างผ่านสายตาอันไม่สะทกสะท้านของหลานสาวของเจ้ายาย เห็นความแกร่งกล้าของท่านในความเพียรพยายามที่จะยื้อยุดรักษามรดกราชวงศ์เชียงใหม่ ทั้งในความเพ้อใฝ่ฝันหาให้มันเป็น และความเป็นจริงที่ไม่สะดวกใจ และทั้งหมดนี้ด้วยความจริงใจและศรัทธาเชื่อมันจนยอมกินข้าวคนเดียวทุกมื้อ ดีกว่าที่จะต้องผิดผีนั่งโต๊ะกับคนที่ “ไม่เท่าเทียม” ท่านถูกพอกหน้าด้วยแป้งกับบลัช จับแต่งตัวเต็มยศพร้อมเครื่องทรงลิเก วางลงบนบัลลังก์ทองเก๊บุหมอนแพรสีแดงเพื่อแจกรางวัลอนุรักษ์และส่งเสริมวัฒนธรรม มันดูเหมือนเครื่องประดับฉากกับชุดละคร และมันก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ: บรรดาผู้คนที่มาเข้าแถวรอโพสท่าถ่ายรูปลงเฟซบุ๊คในชุดพื้นเมืองใหม่เอี่ยมอ่องล้วนดูไม่ค่อยมั่นใจ แต่เขาก็ภูมิใจ เชียงใหม่ในเทพนิยายก็พอมีบ้างในท้องฟ้าอัสดงอันสว่างไสวด้วยโคมลอย แต่ฉากเข้มข้นซับซ้อนเหล่านี้ต่างหากที่ซึมลึกในจิตใจเรา แม้นยามที่ญาติที่ ‘โก้’ กว่า เป็น ‘เจ้า’ กว่า (แต่ไม่อยู่เชียงใหม่) หัวเราะเยาะ ‘ความเพ้อเจ้อ’ ของเธอ แม้นยามที่โครงการในฝันของเธอจะกลายเป็นศาลาร้างที่ปรักหักพัง แม้นยามที่ความทรงจำของเธอจะจากไปก่อนวันตาย เราเห็นได้ว่ามันเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องไม่ลืมว่า ครั้งหนึ่งเชียงใหม่เคยเป็นราชอาณาจักร ที่มีเอกราชและประวัติศาสตร์ของตัวเอง “เราตัดหัวคนได้นะ (เมื่อก่อน)” อย่างที่เจ้าดวงเดือนว่า
.
นักเขียนและนักทำหนังหลายคนซาบซึ้งดีว่า การถลกหนังครอบครัวตัวเองมาเล่าสู่กันฟังนั้น มักเต็มไปด้วยราคาแพงที่ต้องจ่าย มันเป็นเรื่องหายากยิ่งที่จะมีการอนุมัติให้ทำเช่นนั้น โดยเฉพาะในครอบครัวไทย น่ารักเป็นพิเศษคือความตรงไปตรงมาติดดินของคุณลุง ต้องขอขอบคุณจริงๆ กับความใจนักเลงของครอบครัว ณ เชียงใหม่ สำหรับหนังที่สร้างขึ้นมาด้วยความรัก ความกล้าหาญ และความงดงาม
.
(อลิศกินเห็ด)